ایرفرایر سبدی بهتر است یا قفسه ای؟

ایرفرایر سبدی بهتر است یا قفسه ای؟

ایرفرایر، که اغلب به عنوان «سرخ کن بدون روغن» نیز شناخته می شود، یک دستگاه لوازم خانگی کوچک است که با استفاده از گرمایش همرفتی سریع غذاها را می پزد. روش کار آن به این صورت است که یک المنت حرارتی در بالای دستگاه، هوا را تا دمای بسیار بالا گرم می کند. سپس یک فن قدرتمند، این هوای داغ را با سرعتی بالا و به صورت چرخشی در اطراف سبد یا محفظه غذا به گردش درمی آورد. این گردش سریع هوای داغ باعث می شود که سطح خارجی غذا به سرعت خشک شده و واکنش های شیمیایی معروف به «برشته شدن» یا «کاراملی شدن» (مشابه اثر سرخ کردن در روغن) رخ دهد، بدون اینکه نیاز به غوطه ور کردن غذا در روغن باشد. به همین دلیل، این دستگاه ها به طور کلی روشی بسیار سالم تر برای تهیه غذاهای ترد و خوش طعم مانند سیب زمینی سرخ کرده، مرغ بالدار و ناگت ها ارائه می دهند؛ چرا که میزان روغن مورد نیاز می تواند تا ۸۰ درصد نسبت به روش سرخ کردن سنتی کاهش یابد.

مزایای کلی استفاده از ایرفرایر

قبل از ورود به مقایسه مدل ها، مرور مزایای کلی ایرفرایرها خالی از لطف نیست:

سلامت بیشتر: مهم ترین مزیت، کاهش چشمگیر مصرف روغن و در نتیجه کاهش کالری و چربی های اشباع در رژیم غذایی است.
سرعت پخت: به دلیل حجم کوچک محفظه و گردش سریع هوا، ایرفرایرها نسبت به فر معمولی بسیار سریع تر به دمای مورد نظر می رسند و معمولاً زمان پخت کوتاه تری دارند.
صرفه جویی در انرژی: به دلیل کوچک بودن فضای داخلی، انرژی کمتری نسبت به گرم کردن یک فر بزرگ مصرف می کنند.
تطبیق پذیری: امروزه بسیاری از ایرفرایرها علاوه بر سرخ کردن، قابلیت هایی نظیر پختن (Baking)، برشته کردن (Roasting)، گریل کردن (Grilling) و حتی آب گیری (Dehydrating) را نیز دارا هستند.
تمیزکاری آسان: سبدهای و سینی های اکثر ایرفرایرها نچسب بوده و به راحتی با دست یا در ماشین ظرفشویی قابل شستشو هستند.

مقایسه ایرفرایر سبدی در مقابل ایرفرایر قفسه ای

ایرفرایرهایی که امروزه در بازار یافت می شوند، عمدتاً به دو دسته اصلی تقسیم می شوند که تفاوت اصلی آن ها در طراحی محفظه پخت و کاربردهای جانبی آن هاست.

۱. ایرفرایر سبدی 

این مدل ها، رایج ترین و اصلی ترین نوع ایرفرایر هستند که بیشتر شبیه به یک قهوه ساز بزرگ یا یک ظرف پخت عمودی طراحی شده اند.

ساختار و عملکرد:
محفظه پخت: دارای یک کشوی عمیق با یک سبد توری قابل جدا شدن در داخل است. المنت حرارتی و فن در بالای دستگاه قرار دارند.
مکانیسم پخت: هوا با شدت بسیار زیاد به پایین دستگاه هدایت شده، اطراف سبد را دور زده و از طریق سوراخ های کف سبد به بالا برمی گردد. این گردش شدید باعث می شود غذا در زمان کوتاه تری بپزد و به برشته شدن عالی دست یابد.
ظرفیت: ظرفیت این مدل ها معمولاً بر حسب لیتر اندازه گیری می شود (مثلاً ۳ تا ۹ لیتر).

مزایای ایرفرایر سبدی:
بهترین برای ترد کردن (Crispiness): به دلیل گردش هوای متمرکز و شدید، این مدل ها در تولید لایه ای ترد و طلایی بر روی غذاهایی مانند سیب زمینی سرخ کرده، بال مرغ و ناگت، بهترین عملکرد را دارند.
سرعت و کارایی: برای پخت حجم کم و متوسط غذاها (مثلاً برای ۲ تا ۴ نفر) بسیار سریع تر از مدل های قفسه ای عمل می کنند، زیرا گرمای کمتری باید در فضای بزرگتری توزیع شود.
اشغال فضای کمتر: از نظر ابعاد بیرونی، معمولاً کم جاگیرتر از مدل های قفسه ای با ظرفیت مشابه هستند.
قابلیت جابه جایی: به راحتی می توان سبد را بیرون کشید تا وضعیت غذا بررسی شود یا غذا تکان داده شود.

معایب ایرفرایر سبدی:
محدودیت در شکل غذا: به دلیل طراحی عمودی و محدودیت ارتفاع، امکان پخت مواد بزرگ و پهن (مانند پیتزای کوچک یا یک مرغ کامل) وجود ندارد.
نیاز به تکان دادن: برای اطمینان از پخت یکنواخت، به ویژه در حجم بالا، نیاز است که در اواسط پخت، سبد بیرون کشیده شده و محتویات آن تکان داده شود.
ظرفیت محدود: اگرچه مدل های بزرگتری تولید شده اند، اما ظرفیت واقعی برای پخت چند نوع غذا به طور همزمان (مثلاً مرغ و سیب زمینی) محدود است.

۲. ایرفرایر قفسه ای یا فر هوشمند 

این مدل ها بیشتر شبیه به یک مایکروویو کوچک یا فر رومیزی هستند و دارای درب شیشه ای برای مشاهده فرآیند پخت می باشند.

ساختار و عملکرد:
محفظه پخت: دارای یک محفظه مستطیلی شکل است که معمولاً شامل چند طبقه یا سینی متحرک است. المنت حرارتی و فن اغلب در بالای دستگاه قرار دارند (مانند فر معمولی).
مکانیسم پخت: هوا در این مدل ها به صورت همرفتی در کل فضای محفظه توزیع می شود. این توزیع، اگرچه ممکن است به شدت مدل سبدی نباشد، اما بسیار یکنواخت تر است و امکان استفاده از چندین طبقه را فراهم می کند.
ظرفیت: ظرفیت آن ها معمولاً بر اساس لیتر (مانند ۱۰ تا ۲۵ لیتر) یا بر اساس توانایی پخت سینی ها (مثلاً امکان قرار دادن ۴ سینی به طور همزمان) بیان می شود.

مزایای ایرفرایر قفسه ای:
چندکارگی و ظرفیت بالا: این مدل ها چندمنظوره هستند و اغلب قابلیت هایی مانند توستر، آب گیر (Dehydrator) و پخت کیک را به بهترین شکل ارائه می دهند. همچنین می توانند یک مرغ کامل یا پیتزای سایز کوچک را جای دهند.
پخت چند لایه: مهم ترین مزیت این است که می توانید در چندین سینی، غذاهای مختلف (یا حجم زیاد یک نوع غذا) را همزمان بپزید، هرچند که نیاز به چرخاندن سینی ها به صورت دوره ای برای یکنواختی وجود دارد.
قابلیت مشاهده: داشتن درب شیشه ای به شما اجازه می دهد بدون باز کردن درب و خروج گرما، وضعیت پخت را بررسی کنید.
یک نواختی در پخت بزرگ: برای پخت غذاهای بزرگ مانند لازانیا یا یک تکه گوشت بزرگ، توزیع حرارت در این فضا بهتر عمل می کند.

معایب ایرفرایر قفسه ای:
زمان پیش گرمایش و پخت طولانی تر: به دلیل حجم هوای بیشتری که باید گرم شود، زمان بیشتری برای رسیدن به دمای عملیاتی نیاز دارند و پخت غذاهای کوچک ممکن است کمی طول بکشد.
برشته شدن کمتر: به دلیل گردش هوای ملایم تر (نسبت به جت هوای متمرکز سبدی)، ممکن است در ایجاد لایه بیرونی بسیار ترد (Crispiness) کمی ضعیف تر از مدل سبدی عمل کنند.
نظافت دشوارتر: فضای داخلی بزرگتر و وجود سینی ها و میله های متعدد، تمیز کردن داخل دستگاه را پیچیده تر می کند.
اشغال فضای بیشتر: این دستگاه ها معمولاً ابعاد بزرگتری دارند و فضای بیشتری از کانتر آشپزخانه را اشغال می کنند.

جمع بندی و نتیجه گیری: کدام یک برای شما بهتر است؟

انتخاب بین ایرفرایر سبدی و قفسه ای کاملاً به سبک آشپزی و نیازهای خانواده شما بستگی دارد:

ویژگی: ایرفرایر سبدی (Basket) / ایرفرایر قفسه ای (Oven)
بهترین عملکرد در: ترد کردن سریع و عالی (Crispiness) / پخت یکنواخت، چندمنظوره بودن و حجم زیاد
سرعت پخت: بسیار سریع، به ویژه برای حجم کم / کمی کندتر، به دلیل گرم کردن فضای بزرگتر
ظرفیت: مناسب برای ۱ تا ۴ نفر / مناسب برای خانواده های پرجمعیت یا پخت همزمان
چندکارگی: خوب، اما محدود به فضای سبد / عالی، شبیه به فر رومیزی (دارای قابلیت جوجه گردان یا آب گیری)
تمیزکاری: آسان تر به دلیل طراحی ساده سبد / دشوارتر به دلیل ابعاد و طبقات متعدد
فضای مورد نیاز: کم جاگیرتر / فضای بیشتری روی کانتر اشغال می کند

چه زمانی ایرفرایر سبدی را انتخاب کنیم؟ اگر هدف اصلی شما پخت سریع وعده های روزانه، به ویژه غذاهایی مانند سیب زمینی سرخ کرده، ناگت، برش های مرغ و ماهی است و می خواهید بهترین تردی ممکن را داشته باشید، مدل سبدی با ظرفیت مناسب، بهترین انتخاب است.

چه زمانی ایرفرایر قفسه ای را انتخاب کنیم؟ اگر خانواده پرجمعیتی دارید، قصد دارید مرغ کامل بپزید، یا می خواهید از دستگاه به عنوان یک فر دوم برای پخت کیک، برشته کردن گوشت های بزرگ، یا انجام چند کار مختلف (مانند آب گیری) به صورت همزمان استفاده کنید، مدل قفسه ای به دلیل انعطاف پذیری و ظرفیت بیشتر، برتری دارد. در نهایت، هر دو نوع ایرفرایر، تکنولوژی اصلی (همرفت هوای داغ) را به اشتراک می گذارند و هر دو روشی سالم تر از سرخ کردن سنتی هستند؛ تفاوت در شکل طراحی، قابلیت های جانبی و بهترین کاربرد برای هر کدام است.